خوراك دام

پرواربندي بره نژاد مهربان مقدمه: 
گوشت يكي ازاجزاي اصلي و كليدي جيره عذايي آدم است . اهميت گوشت در تامين پروتئين حيواني مسئله نياز تن هست و پرواربندي گوسفند يكي از منابع اكثر توليد گوشت قرمز مي باشد . پرواربندي عبارتست از رشته افزايش وزن دام در يك زمان زماني مشخص و نسبتا" كوتاه ميباشد . با توجه به اين تعريف در مي يابيم كه مواد اوليه اين فن عبارتند از دام مطلوب و شرايط محيطي مطلوب . در ايران نژاد هايي از گوسفند وجود دارا‌هستند كه از لحاظ توليد گوشت بسيار مناسب ميباشند و با بكار بردن منش هاي تصحيح نژاد نيز مي توانايي كميت و كيفيت گوشت آن ها را بهبود بخشيد . تأمين شرايط محيطي مناسب براي گوسفندان پرواري مشتمل بر تغذيه مناسب، تأمين درجه مناسب و بهداشتي و رسيدگي به كارها بهداشتي دام ها مي باشد . 

آسياب ميكسر
تعريف پرواربندي: چاق كردن گوسفند با به كارگيري از جيره مطلوب و اقتصادي در دستكم زمان ممكنه را پرواربندي مي گويند . بطور كلي در پرواربندي هدف اصلي ذخيره چربي در درون بافت هاي عضلاني مي باشد .كه سبب ساز ترد، خوش مزه و آبدار شدن گوشت مي شود . اما در جريان كار پروار جلوگيري از جمع شدن چربي در قسمت هاي بيرون از بافت عضلاني غير ممكن است به همين جهت بايد حيوانات را در حدي پروار نمود كه ذخيره چربي زياد در بدن سبب كاهش بازارپسندي گوشت نشود . 
پرواربندي بره هاي جوان: در اين رويكرد بره هاي مازاد، پس از سن شير خوارگي يعني زماني كه 20 تا 25 كيلوگرم وزن دارا هستند خريداري شده و در آغل نگهداري مي شوند . در اين رويه بره ها با خوراك مطلوب تغذيه شده و در سن 6 تا 8 ماهگي يعني زماني كه به وزن 40 تا 50 كيلوگرم رسيدندكشتار مي شوند . بازه اجراي اين راه و روش در ايران حدود يكصد روز مي باشد و بسيار با صرفه مي‌باشد . 
پرواربندي گوسفندان بالغ و پير: از آنجايكه گوسفندان بالغ و پير رشدشان بدون نقص شده است، براي پرواربندي مناسب نيستند ولي براي بهبود و مرغوبيت بيشتر جنازه هاي ميش ها و قوچ هاي پير و مازاد گله ، آنان در مدتي حدود يكماه در آعل نگهداري مي نمايند . در اين بازه تغذيه كافي گرديده و پس از اينكه از موقعيت لاغري درآمدند . يعني مقداري گوشت به بدن گرفتند روانه كشتارگاه مي شوند . اين رويه بيشتر در جهت مرغوبيت لاشه دام هاي پير اعمال مي شود . 
ويژگي ها گوسفند پرواري: با دقت به اينكه انگيزه از پرواربندي گوسفند ، توليد قليل هزينه و اقتصادي گوشت مي باشد . از اينرو بايد دام هايي را پرواركرد . كه از توانايي و قدرت توليدي و پروار خوبي برخوردار باشند . آگاهي از توان پرواري گوسفند به تعدادي طريق انجام مي گيرد . كه ذيلا"شرح داده مي شود . 
الف- گوسفند هاي پرواري بايد مشخصات ظاهري دام هاي پرواري را دارا باشند تا افزايش وزن قضيه نظر به خوبي حاصل گردد . 
ب- نژاد هاي گوسفند پرواري بايد از نژاد سنگين وزن كه توان رويش بيشتري دارند، گزينش شود . 
ج- از نظر سن بايد گوسفند هاي پرواري را طوري تعيين نمود كه دوره رويش بدني خويش را بدون نقص نكرده باشند . به عبارت ديگر شروع پرواربندي بايد در سني باشدكه گوسفند از فيزيولوژي پرورش خود حداكثر استفاده را بعمل آورد . 
در مجموع گوسفند ها از نظر تناسب اندام به سه جور زير تقسيم بندي مي شوند . 
1- گوسفند هاي كشيده اندام: رشد اين جور بيشتر در جهات طولي تن دام صورت مي­گيرد . بيشتر نژاد هاي پشمي ، كشيده اندام هستند . 
2- گوسفند هاي كوتاه اندام: در اين نوع اختلاف رويش در جهات طولي و عرضي بدن دام كم مي باشد . اين دسته معمولا" داراي پيشاني عريض،صورت و گردني كوتاه هستندبه طوري كه از خارج چنين به حيث مي رسدكه سر دام در سينه فرو رفته است . 
دست وپا در اين گونه كوتاه و نزديك به زمين قرار دارد . اين جور داراي سينه اي عريض و مربعي شكل هستند و براي پرواربندي و توليد گوشت فو ق العاده مطلوب مي باشند . اكثر زمان ها نژاد هاي گوشتي داراي چنين ظاهري مي باشند . 
3- گوسفندان ميانه اندام: گوسفندان اين دسته، حد واسط بين كوتاه اندام و كشيده اندام مي باشند . از مطالب نام برده مي بضاعت و توان چنين نتيجه گرفت كه گوسفندان پرواري ظاهري كوتاه اندام دارا هستند و اين مسأله بايد در زمان خريد بره مسئله اعتنا قرار گيرد . 
سن گوسفند پرواري: سن دام پرواري را بايد طوري انتخاب نمود كه حداكثراستفاده از پروسه رشد دام حاصل گردد . بر اساس تجريبات بدست آمده مرحله رشد سريع گوسفند بين 4 تا 5 ماهگي الي 8 تا 9 ماهگي مي باشد . بنابراين بايد شروع پرواربندي را به منظور منفعت به دست آوردن از حداكثر رشد، از سن 4 الي 5 ماهگي يعني پس از پايان شير خوارگي و سن پروار را 8 تا 9 ماهگي قرار اعطا كرد . 
خصوصيات گوسفند نژاد مهربان: اين نژاد جزو گوسفندان سنگين وزن ميهن بوده كه زاده اصلي آن منطقه­اي به اسم مهربان درمنتهي اليه شهرستان كبودرآهنگ، مرز بين استان همدان و زنجان ميباشد . كه به علت خصوصيات مفيد اين نژاد مسئله علاقه دامداران مي باشد . خصوصيات ظاهري گوسفند نژاد كريم و مهربان داراي بدني پوشيده از پشم بجز در ناحيه زير گلو، فيس و زير شكم مي باشد . رنگ عالب اين نژاد قهوه اي واضح تا خرمايي مي باشد، كه با افزايش سن، رنگ پشم روشنتر مي گردد . استخوان بيني برآمده، ديده ها مورب و سوراخ بيني گود و نزديك بهم داراي گوش لاله اي صورت و دنبالچه دوكي صورت با دنبه پيوسته مي باشد . 
اين نژاد به بيماري مقاوم بوده و ضريب تلفات بره آن پايين هست . خصوصيات شيرواري ميش بالا بوده و روزمره تا 500 گرم شير توليد مي نمايد . درصد باروري آن 5/95 و افزايش وزن روزمره اي برابر 259 گرم در بازه 120 روز پروار داشته مي باشد . اين نژاد مطلوب پروار بوده و در اكثر نقاط استان پراكنده مي باشد و با ساير نژاد ها بطور طبيعي تلاقي يافته مي‌باشد . 
تغذيه گوسفند پرواري: گوسفند پرواري براي زنده ماندن و تپل شدن به خوراك نياز دارد . آن اندازه از طعام كه براي رفع احتياجات دام جهت زنده ماندن ضرورت دارد را جيره نگهداري مي نامند . و به آن ميزان غذايي كه دام پرواري براي توليد نياز داردجيره توليدي مي گويند . بنابراين با توجه به مطالب گفته گرديده بايد احتياجات دام پرواري را براي نگهداري و توليد محاسبه كرده و با مواد خوراكي مناسب و موضوع نياز تأمين نمود . 
مواد خوراكي زمينه به كار گيري در تغذيه گوسفند: مواد خوراكي مورد به كار گيري در تغذيه گوسفند از منابع زير منشأ مي گيرد 1- از علوفه هاي سبز مانند علوفه هاي سبز مرتعي ، علوفه هاي تيره غلات و حبوبات 2-ريشه ها وغده ها 3- دانه ها و اضافي توليد ها كشاورزي 4- باقيمانده كارخانجات نظير مازاد كارخانه هاي آردسازي، مازاد كارخانجات قند- خوراك با منشأ حيواني دربرگيرنده مازاد كشتارگاه ها( پودر گوشت، پور استخوان، چربي هاي حيواني) اصطلاحا" به مواد علوفه اي كه داراي انرژي زياد ، حجم ناچيز و فيبر قليل داشته باشند،كنسانتره مي گويند .يونجه، علوفه هاي سبز مراتع ، سيلاژ ساقه ذرت و . . . را علوفه خشبي مي نامند .دانه هاي غلات و حبوبات و توليد ها فرعي نظير كنجاله ها و باقيمانده كارخانجات جزو مواد كنسانتره اي محسوب مي شود . 
يونجه: يونجه گياهي خوشخوراك بوده و از لحاظ پروتئين، كلسيم و ويتامين بسيار غني ميباشد . بها غذايي يونجه بيشتر در برگ هاي برنا و در رتبه دوم در ساقه آن مي باشد . بنابراين در مصرف يونجه بايد سعي نمود كه برگ هاي برنا آن هدر نرود . يونجه را بايدزماني درو كرده و به مصرف رساند كه دست‌كم قريه درصد مزرعه به گل نشسته باشد تا اولا" تعادل مواد غذايي آن برقرار گرددو ثانيا" پروتئين هاي نارس سبب بروز نفخ در دام نگردد بعد از گل دهي بدون نقص يونجه ، تا حدود قيمت غذايي آن كاسته مي شود . 
دانه جو : دانه جو اگر بصورت بلغوري به گوسفند پرواري خورانده شود . يكي از منابع تامين انرژي براي دام خواهد بود . 
كاه: كاه يعني ساقه كم آب گياهان تيره غلات و حبوبات كه پس از كوبيدن و جداكردن دانه بدست مي آيد . كاه از لحاظ مواد غذايي بسيارضعيف است . ولي به عنوان غذاي شكم پركن در تغذيه دام به كارگيري مي شود . كه جهت به كارگيري در دام پرواري بايد كاه را غني سازي كنيم . 
سبوس: غشاء خارجي دانه ها را كه بها بسيار زيادي براي دام پرواري دارد سبوس مي نامند . سبوس آسان الهضم و لبريز انرژي مي باشد و موقعيت ملين دارداز سوي ديگر سبوس فسفر زيادي دارااست .