خوراك دام

جو: پس از گندم، جو متداولترين غله، بخصوص درمناطق معتدل وسرد محسوب شده و پروتئين آن درحدود 12-10 درصد وفيبر آن (مواد غير قابل هضم)حدود 4/5 درصد مي باشد . جو فاقد ويتامينA وD بوده وحدود 50-30 درصد كنسانتره را تشكيل مي دهد . 

آسياب ميكسر
سبوس گندم: سبوس گندم بسته به مدل گندم دربردارنده 16-5/12 درصد پروتئين ناپخته و 6/4 درصد چربي و حدود 10 درصد فيبر ناپخته مي باشد . ارزش پروتئين سبوس عمده از ذرت و آرد گندم بوده ولي به پاي دانه هاي روغني بخصوص سويا نمي برسد . سبوس از ديگر مواد، فسفر بيشتري داشته(حدود 20/1 درصد) ولي از لحاظ كلسيم حاجتمند و دربردارنده حدود 14/0 درصد مي باشد . 
تفاله چغندر قند: غذايي حجيم و خوشمزه و ارزان مي باشد كه دارنده مواد قندي دوچندان بوده و حدود 6/9 درصد پروتئين و 5/0 درصد چربي مي باشد . از حيث كلسيم بي نياز و ازلحاظ فسفر ضعيف مي باشد . 
كنجاله تخم پنبه: مقدار پروتئين كنجاله پنبه دانه استاندارد گرديده دست كم 36 درصد و حداكثر 43 درصد مي باشد . چربي دراين نوع كنجاله حدود 6 درصد بوده و مواد قابل هضم آن كمتر از كنجاله سويا مي باشد . دارنده حدود يك درصد فسفر و 2/0 درصد كلسيم مي باشد . 
كنجاله سويا: اين ماده غذايي جايگاه اول را ازنظر پروتئين وارزش غذايي درپروتئين هاي گياهي دارا مي باشد و داراي 46-41 درصد پروتئين ناپخته وحدود 3/5 – 1 درصد چربي (بسته به راه و روش روغن كشي)مي باشد . كنجاله سويا داراي 29/0 درصد كلسيم و 66/0 درصد فسفر مي باشد . كنجاله سويا از لحاظ اسيد آمينه متيونين حاجتمند مي باشد . 
ملاس چغندرقند: ملاس ماده اي انرژي زا هست كه ازمازاد كارخانه هاي قند به دست مي آيد . ملاس از لحاظ انرژي وموادقندي غني مي باشد وباعث خوشخوراكي و چسبندگي دانه هاي ريز و پودري مانند ويتامين هاي جانور دركنسانتره مي شود . 
تكميل كننده دامي: تركيبي از مواد معدني مي باشد واگر چه دام به مقدار اندك به آن نيازمند مي‌باشد ولي در حالتي كه همين مقدار ناچيز به بدن دام نرسد چرخه اصلي اش را به خطر خواهد انداخت . 
نمك: جهت تامين مواد معدني مورد نياز دام وهمچنين تحريك اشتهاي دام به عمل مي رود و از سنگ نمك تهيه مي شود . 

زئوليت: درفرآيند هضم وجذب غذا و افزايش توليد، نقش آفريني مي كند اوره: اوره به تيتر جانشين پروتئين، ازمواد ازته بي آلايش وارزان قيمت مي باشد كه درسيستم گوارشي گاو تبديل به پروتئين مي شود . كارشناسان معتقدند اوره وقتي مفيد ميباشد كه به اندازه كافي مواد نشاسته اي(غلات) و مواد قندي درجيره وجود داشته باشد . ميزان اوره دركنسانتره معمولاً درحدود 1 درصد مي باشد . 
ناگفته نماند كه دربعضي از فرمول هاي كنسانتره كه براي گوساله هاي برنا و يادام هاي با راندمان بالاتهيه مي شود از مواد ديگري مثل پودر ماهي نيز براي تهيه و تنظيم جيره استعمال مي شود . 

اهميت مصرف كنسانتره دررابطه با توليد شير پس از زايمان، ميزان ساخت شير بتدريج طولاني تر مي شود تا اينكه درهفته چهارم تا ششم به حداكثر ايجاد خويش مي رسد و آن‌گاه بتدريج اندرز ميكرد زاين مقدار ساخت اندك گرديده تا وقتي كه گاو را خشك كرده وبراي زايمان بعدي آماده مي نمايند . اندازه توليد شير درمدت 305 روز شيرواري ، با شيوه تغذيه ارتباط بدون واسطه دارااست . يعني تغذيه درست باعث بالارفتن توليد شير شده ودرزمان كاهش شير، اين كاهش با افت كمتري ادامه خواهد يافت . بدين ترتيب دراوايل عصر شيردهي، مصرف كنسانتره از عامل ها حتمي و موءثر براي ازدياد ايجاد شير، درطول عصر شيردهي است . 
دردو ماه پايان آبستني به دليل رشد جنين وفشار روي شكمبه وتغييرات هورموني ناشي از زايش، دام غذاي كمتري مصرف مي نمايد . پس از وضع حمل با وجود اينكه رحم به وضعيت طبيعي خود برمي گردد و مقدار مصرف علوفه، بتدريج افزايش مي يابد ولي اين مقدار تكافوي ميزان ايجاد شير را نمي كند، درنتيجه بايد دست كم 55 درصد جيره غذايي گاو را كنسانتره تشكيل دهد تا علاوه بر رسيدن به نقطع ي عطف توليد، عليرغم اشتهاي قليل حيوان، تامين كننده نيازهاي دام نيز باشد . 

اهميت مصرف كنسانتره دررابطه با پروار گوساله ها پس از توليد گوساله، بسته به نظر دامدار كه قصد دارااست آن را پروار كند ويا گوساله ماده را براي جانشيني درگله مراقبت نمايد، اندازه مصرف غذا بسيار كليدي مي باشد . چرا كه ميزان رشد روزانه گوساله هاي پرواري رابطه بدون واسطه با ميزان مصرف خوراك داراست . همچنين درگوساله هاي جايگزين كه به عنوان تليسه ودرنهايت گاو شيري درگله باقي خواهند ماند، مقدار مصرف خوراك فراوان اهميت دارااست . 
مصرف كنسانتره درجيره گوساله هاي جوان از پايان هفته نخستين به دنيا آمدن ضروريست . اما هيچگاه نبايد فراموش كرد كه حتماً درساعات نخستين به دنياآمدن بايد آغوز يا ماك را به گوساله خوراند . برنامه ريزي درست دركنار مصرف كنسانتره دامي درواحدهاي پرواربندي باعث افزايش وزن روزمره در ميان 1200 تا 1500 گرم درگوساله مي شود . 

اهميت مصرف كنسانتره درگوسفندان داشتي و پرواري معمولاً سه هفته پيشين از قوچ اندازي درگله از كنسانتره دامي به مراد بالا بردن ميزان بره زايي ميش به كارگيري مي شود كه به اين كار فلاش كردن (فلاشينگ) مي گويند . اين عمل به خواسته بالا بردن توانايي جفتگيري قوچ ها نيز انجام مي شود . دراين موقعيت معمولاً روزمره 100 تا 300 گرم كنسانتره در اختيار دام قرار مي دهند و آنگاه قوچ اندازي انجام مي گيرد . سپس از سطح قوچ اندازي دردوران اول آبستني ، مصرف كنسانتره كاهش مي يابدو مجدداً در6 هفته قبلي از زايمان، تغذيه با كنسانتره ارتقا مي يابد . بايد يادآور شد كه 60 درصد رويش جنين درهمين 6 هفته رخ مي گيردوچون وزن بره درزمان به دنيا آمدن با رويش بره، بعد از تولد ارتباط بي واسطه دارد، لذا مصرف كنسانتره اقتصادي ترين رويه ايجاد است . بدين ترتيب مصرف كنسانتره درصورت نبودن بيماري درگله و تغذيه صحيح با آن درهفته هاي آخر آبستني، گزينش كننده ازدياد وزن تولد، تضمين كننده رويش مطلوب آن گاه از تولد، بالارفتن قابليت دفاع مقابل بيماريها و ازدياد شير درميش ها مي شود . 
آن گاه اززايمان 70-50 درصد جيره ميش را كنسانتره تشكيل مي دهد كه اين اندازه بستگي به تعداد بره هاي متولد شده داراست . اما دريك قلوزاها تغذيه با كمتر از 50 درصد كنسانتره براي مقطع 6 هفته سپس از وضع حمل را مي بضاعت و توان ادامه دارد . 
دربره پرواري سپس از دوره شير خواري، بره ها با جيره هاي حاوي 80 تا 90 درصد كنسانتره تغذيه مي شوند تا به وزن مناسب كشتار برسند . تجربه ثابت كرده مي باشد كه مصرف كنسانتره درگوسفند داري ها باعث ارتقا وزن روزانه 200 تا 250 گرم مي شود . ولي اين دستور بستگي به نژاد ، وزن ، سن و متاع هم دارد .